Kamber ve Kaster Ayarı Nedir, Neden Önemlidir?

Aracınızın yolla temasını sağlayan tek şey lastikleridir. Ancak bu temasın kalitesini, lastiklerin yere nasıl bastığını belirleyen gizli açılar vardır. Sürüş güvenliği, yol tutuşu ve lastik ömrü için hayati önem taşıyan bu geometrik ayarlara kamber, kaster ve toe açıları denir. Bu ayarların doğru olmaması, hem cebinize hem de güvenliğinize mal olabilir.

Kamber Açısı Nedir?

En basit tanımıyla kamber açısı, aracın tekerleklerinin ön cepheden bakıldığında dikey eksenle yaptığı açıdır. Yani tekerleğin üst kısmının içeri veya dışarı doğru ne kadar eğik durduğunu ifade eder.

• Negatif Kamber: Tekerleğin üst kısmı aracın içine (gövdeye) doğru eğiktir. Bu ayar, özellikle performanslı araçlarda virajlarda yol tutuşunu artırmak için kullanılır. Ancak fazlası, lastiklerin iç kısımlarının hızla aşınmasına neden olur.
• Pozitif Kamber: Tekerleğin üst kısmı dışarı doğru eğiktir. Genellikle eski tip araçlarda veya bazı arazi ve tarım araçlarında direksiyonu hafifletmek için kullanılırdı. Günümüz binek araçlarında pek tercih edilmez çünkü viraj kabiliyetini düşürür ve lastiklerin dış kısımlarını aşındırır.
• Sıfır Kamber: Tekerlek yere tam 90 derece dik basar. Düz yolda en iyi tutunmayı sağlar ve lastik aşınmasını minimuma indirir.

Kaster Açısı Nedir?

Sıkça karıştırılan kaster açısı (veya kaçter açısı) ise, tekerleğin direksiyon pivot ekseninin (dönüş ekseninin) yandan bakıldığında sahip olduğu açıdır.

Bunu bir alışveriş arabasının ön tekerleği gibi düşünebilirsiniz. O tekerleklerin her zaman gidiş yönünü takip etmesini sağlayan şey kaster açısıdır. Araçlarda ise kaster ayarı şu işlere yarar:

• Direksiyonun düz gidiş stabilitesini sağlar.
• Virajdan sonra direksiyonun kendi kendine toplanmasına (merkeze dönmesine) yardımcı olur.
• Yol bozukluklarından gelen darbelerin direksiyona daha az yansımasını sağlar.

Bu Ayarlar Neden Bozulur ve Sonucu Ne Olur?

Kamber ayarı ve kaster açısı, süspansiyon sisteminin hassas parçalarıdır. Yoldaki sert çukurlar, kaldırıma çarpmalar veya süspansiyon parçalarının (salıncak burçları, rulmanlar vb.) zamanla aşınması bu açıların bozulmasına neden olur.

Bozuk ayarın en belirgin sonuçları şunlardır:

• Düzensiz Lastik Aşınması: Lastiklerin sadece iç veya dış omuzlarının hızla erimesi.
• Aracın Çekme Yapması: Düz yolda direksiyonu bıraktığınızda aracın sağa veya sola kayması.
• Zayıf Yol Tutuşu: Özellikle virajlarda aracın dengesizleşmesi ve savrulma eğilimi göstermesi.
• Düşük Sürüş Konforu: Direksiyon tepkilerinin bozulması ve artan titreşim.

Kamber Ayarını Kim Yapar?

Bu ayarlar, evde veya basit aletlerle yapılabilecek işlemler değildir. Kamber ayarı veya kaster ayarı, “Rot Balans” veya “Ön Düzen” servisi olarak bilinen profesyonel atölyelerde yapılmalıdır.

Bu uzmanlar, aracın marka ve modeline göre fabrika tarafından belirlenen ideal açı değerlerine sahiptir. Araç, bilgisayarlı ön düzen ayar cihazına bağlanır. Bu cihazlar, tekerleklerdeki açıları derece cinsinden hassas bir şekilde ölçer. Ayar gerekiyorsa, teknisyenler süspansiyon sistemi üzerindeki özel ayar cıvataları, pullar veya “kamber kiti” denilen parçalar aracılığıyla bu açıları fabrika verilerine geri getirir.